ÜRETİM TEKNİKLERİ: Çelik ile üretim

DNr. 2.6

İstenen bir bitki türünün aynı özeliklerde (saf kan) yetiştirilmesidir.

Bu tehori bazı bitkiler için mümkün olmayabilir. Böyle bitkilerin diğer sistemlerle üretimi sonra istenen bitkiden alınan kısmın aşılanması ile mümkün olmaktadır.
Örnek: kiraz

Çelikle üretiminin yapısı:

Dikilen bir çelik fidanın gelişme süresi türler arasında farklı olup verime ulaşması yıllar gerektirir.

Satılan bir ağacın gelişme süresini ne üreticisi nede satıcısı bilmemektedir.

Bugün satın alınıp bahçeye dikilen aşılı bir meyve ağacının aşıdan evvel geliştiği süre (yıllar) üzerine aşı yapılarak geliştiği süre (yıllar) üst üste toplanıra seneler ifadesi yanlış olmaz.

Bir bitkinin üretiminde en sağlıklı yol çelikle üretimdir. Bu teknikte, dikkat edilirse meyvesini tanıdığımız veya çiçeğini beğendiğimiz bir bitki türünün asıl kaynağından (Anasından) alınacak kısmının olmasıdır.

Çelik ile üretim imkanları
a. Bazı bitki türlerinin çelikle daha kolay üretilmesidir. Bu üretimde değişik metotlar vardır.
Çelik ile üretimin bir çok bitkiye uygulanması mümkün olmasına rağmen, uygulanması
mümkün olmayan bitkilerde vardır.

b. Çelik ile üretimde prensip, bitkiden alınan bir kısım (dalı, yaprağı, kökü vs.) ile o türün yeni bir fidesinin yetiştirilmesidir.

c. Çeliklerle üretimde, yetiştirilen bitki çeliğin alındığı ana bitkinin kopyası olup daha sonra onun türünün değiştirilmesine ihtiyaç yoktur.

d. Çelikle yetiştirmede de bazı kaidelere dikkat etmek gerekir. Bunların başında çeliğin durumu, ortam şartları ve dikim zamanıdır.

Çelik türleri

İstisnalar dışında, odunsu veya otsu bitkiler çelikle üretime müsaittir. Çelikle üretimde yeşil çelikler, yarı yeşil çelikler ve odun çelikleri kullanılır.

Yeşil çelikler:	Bu grupa giren üretim imkanları Tepe, Yaprak, Kök ve soğanlar ile yeni sürgünlerdir.
Yarı yeşil çelikler:	Bu grupta üretim imkanları, Bir evvelki senenin sürgün uçunda gelişen sürgünlerdir.
Odun çelikleri:	Bu grupta üretim, İki üç yıllık odunlaşmış dalların kullanılmasıdır.

Bitkilerde uygulanabilecek örnek çalışmalar Çelik örnekleri`inde verilmiştir.

Çelikle çalışma yolu
- Kasım-Aralık aylarında çelik için bir dal kesilir.

- Üzerindeki bütün yapraklar, yaprak dalı üzerinden kesilir. Eğer tepe sürgünü varsa oda kesilir.

- Çelikler, üretim kabındaki üretim harcına dikilir.

- Çelikler, rutubetli, loş, ısısının 20-24 C° arasında olması gereken bir ortamda beklemeye terk edilir.

- Çeliğin, bekleme süresi içinde üretim toprağının rutubetli olması ve çok sıcak hallerde sis şeklinde su sıkılarak rutubetin artırılması gerekir.

- Bekleme süresi, bitkiden bitkiye farklı olup 15 gün ila 4 ay veya daha fazla olabilir.

- Bu süre içinde bazı bitkilerde önce filizlenme sonra köklenme görülecektir. Filizlenme o bitkinin köklendiği anlamında değildir.

Bir dalın fide olarak köklendirilmesi:

1. Çelik işlemine başlama zamanı Eylül - Aralık ayları olup süre Ocak sonuna kadar uzayabilir. Bu süre bitkinin soğuklama dönemi olarak bilinmektedir.

2. Ana bitkiden istenilen bir evvelki yıla ait sürgün çelik olarak kesilir.

3. Bu dalın alt ucu düz ve en az iki göz üzerinden veya son gözün üstünden 45°`de eğri kesilir. Kesilen dal parçasında bu imkana uygun başka imkan varsa aynı şekilde başka çelikler hazırlanabilir.

4. Hazırlanan çelik üzerinde yaprak olmamalıdır. Varsa bu yapraklar yaprak sapı üzerinden kesilir.

5. Yeşil ve yarı yeşil çeliklerin sterilasyonunda Çamaşır suyu Sodyum Hipoclorit kullanılır. Sodyum Hipoclorit % 5 seyreltilmiş olarak marketlerde satılmaktadır. Bu % 5`lik solisyondan 1 litre suya 20 ml. (% 2 ml.) hesabı ile istenen miktar hazırlanabilir. Bu işlemin maksadı kesilen dal üzerindeki mikro bakterilerin temizlenmesidir. Aksi halde çelik üzerinde mikro bakteriler yaşamına devam eder. Çeliğin köklenmesinden sonra bu bakteriler bitkinin yaşamına etki eder.

sterilasyonna batırılıp 10 - 15 dakika karıştırılarak bekletilir. Bu süre sonunda bol akarsu ile yıkanır.

6. Çeliklerin dikimine Generatif veya Vegatatif sistem yolu seçilir. Verilen karara göre çeliğin dikileceği harç saksı içine veya uygun yere doldurulur.

Generatif`te

Bitkinin toprakta yetiştirilmesi olduğundan çelik toprak içine dikilir. Bu sistemde bitkinin gelişme ve köklenme süresi daha zor ve uzun zaman ile varolma şansı % 40-50 arasındadır.

Vegatatif`te

Bitkinin topraksız yetiştirme yolu olup Agregat sisteminde V1 üretim harcı Harç araştırmaları kullanılır. Bu harçta çeliğin daha fazla hava aldığı gelişme ve köklenmede varolma şansının çok daha fazla olduğunu tespit ettim.

7. Köklendirmede hormon kullanımı:
Yeşil veya yarı yeşil çeliklerde Çeliğin alt ucu köklendirme tozuna batırılıp, kutusu içinde silkelenir. Dikilecek harç içine bir delik açılıp çelik bu deliğe yerleştirilip etrafından hafifçe sıkıştırılır.

AGU-0174

AGU-1274

AGU-1273

Odun çeliklerinde düz kesilen alt kısmının kenarından iki yerden 1-2 cm. kabuk sıyrılıp bu kısım özel hazırlanan ‰ 70 lik etilalkon içinde 1gram IBA karışımının % 50 sulandırıldıktan sonra batırılarak dikilir. Filizlenme süresi 3-4 ay içinde olacaktır. Bunun için hiç oynatılmayacağı doğal şartlarda bir yeryerleştirilip, çeliğin türü ve dikiliş tarihi bir eteketle kayıt altına alınır. Dikilen çelik Besinli sulama suyu ile bolca sulanıp terk edilir.

8. Dikilen çeliğin varolma şartlarında ısı 20-24 derecede olması gerekir eğer ortam bu değere uygun değilse örtü altına alınmalı uygun ısının sağlanması gerekir.

Dikilenin kısa sürelerle takibi gereklidir. Kasım – Aralık ayınlarında dikilenlerde Mart sonunda filizlenme ve hatta meyve ağcı ise meyve çiçekleri görülebilir. Bu halde çeliğin tabandan besin çekme şansı hala yoktur. Kendi öz suyu ile bu canlılık başlamıştır. Yaprakları üzerinden sisleme ile besinli sulama suyu verilmesi gelişmeyi desteklerken yaprakların üretmeye başladığı besin kökün gelişmesini sağlayacaktır. Bu süre Haziran belkide Temmuz ayının sonuna kadar sürecektir.

Eğer yukarda sıra ile belirtilenler sonunda dikilen çeliğin yaşama uyum sağlamadığı düşüncesi olsa bile şartlar bozulmadan bir yılın tamamlanmasına sabırlı olunması gerekir. Çünkü bazı bitkilerde soğuklama gerekir. Buda yazdan sonraki kışın beklentisidir.